مدلسازی الگوی زنجیره سفر شهری (نمونه موردی: تورهای سه سفره شهروندان قزوینی)

تصمیم در مورد سیاست‏های مدیریتی مانند طرح ممنوعیت تردد خودروها به محدوده یا در روز خاص، اخذ هزینه پارک و ایجاد امکان ساعات کاری متغیر نیازمند مطالعات رفتاری و حساس به این نوع سیاست‏هاست که رویکرد فعالیت- مبنا با در نظر گرفتن زمان و مکان فعالیت‏های افراد و چگونگی برنامه‏ریزی آن تلاش دارد ابزاری مناسب در این راستا را ایجاد نماید. برنامه‏ریزی‏ زنجیره سفر‏ به گونه‏ای که افراد (به خصوص در کلانشهرها) سفرهای خود را به دنبال هم و بدون نیاز به بازگشت به خانه انجام دهند، تلاشی برای صرفه‏جویی در وقت و هزینه است که این مقاله به مدل‏سازی ریاضی تصمیم مربوطه می‏پردازد. مدل‏سازی انتخاب الگوی زنجیره سفر و تفسیر متغیرهای مربوطه هدف اصلی مقاله جاری است که جهت پیاده‏سازی تجربی و کمی مدل مربوطه از داده‏های حاصل از پرسشگری نمونه‏ای از ساکنین شهر قزوین (شامل مشخصات فردی و خانوادگی)، ویژگی‏های شبکه‏ی حمل‏و نقل و ویژگی‏های محل‏های مستعد برای انجام فعالیت استفاده می‏شود. انتخاب الگوی زنجیره سفر افراد به تفکیک هدف سفر و با استفاده از مدل لوجیت چندگانه صورت می‏گیرد و عوامل مؤثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی زنجیره سفر در تور سه سفره مورد بررسی قرار می‏گیرد. نتایج نشان می‏دهد که متوسط زمان سفر، سن مسافر، جنسیت، در اختیارداشتن خودرو، پیاده رفتن ، نرخ تجاری محل زندگی فرد، شغل و سرانه مالکیت خودرو در ناحیه مبدا از عوامل موثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی زنجیره سفر است. چنین مدل و تحلیل‏هایی می‎‏تواند مدیران و سیاست‏گذاران حمل‏ونقل شهری را در تصمیم سیاست‏های مدیریتی مختلف جهت بهبود وضعیت ترافیکی با فراهم‏سازی اطلاعات مفید و لازم یاری نماید.